هزار و چهارصد سال پیش، قرآن کریم درباره یکی از موضوعات مهم که امروزه در دنیا جزء مباحث است، سخن گفته است. امروزه، کرسیها و کلاسها و همایشهای متعددی درباره عوامل موفقیت برای انسان برگزار میشود تا به علاقهمندان روشهای موفقیت را آموزش دهند. شاید زمان زیادی نیست که انسانها فهمیدهاند موفقیت اتفاقی نیست و باید برای کسب آن آموزش دید و تلاش کرد؛ در حالی که قرآن کریم این موضوع را به وضوح در آیات خود آورده است. عواملی که در قرآن ذکر شده، بسیار فراوان است که در یک کلمه «عمل صالح» میتوان آن را جمع کرد. مواردی، مانند صبر، قناعت، عبادت، شکر، ادب، دوری از گناه، حسادت، بخل، کینه و... در قالب داستانهایی دیده میشوند که هم جنبه تعلیمی و تربیتی دارند و هم جنبه الزامی و اجباری. از این نظر که برای موفقیت ملزم هستیم این عوامل را رعایت کنیم تا موفقیت به دست بیاید. ضمن آنکه میخواهد نگاهمان هم به دنیا صحیح باشد، همانطور که در آیه 60 سوره قصص فرموده است: «و آنچه به شما داده شده، بهره زندگى دنیا و زینت آن است (كه فانى و زودگذر است)، در حالى كه آنچه نزد خداست، بهتر و پایدارتر است. پس آیا نمىاندیشید؟!»
در قرآن رمز بهکارگیری در یک کار را تخصص، توانایی و تعهد میداند و میفرماید: «یكى از آن دو (دختر شعیب)، خطاب به پدر گفت: اى پدر! او (موسی) را استخدام كن، زیرا بهترین كسی که (مىتوانى) استخدام كنى، شخصِ توانا و امین است.» اگر میخواهیم در کار مناسبی مشغول شویم، باید اعتماد کارفرما را جلب کنیم. حتی در یک آیه مهمترین عوامل موفقیت و عدم موفقیت را هم گفته است. خداوند در آیه 46 سوره انفال فرموده است: «وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ»؛ و (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید! و نزاع (و کشمکش) نکنید، تا سست نشوید و قدرت (و شوکت) شما از میان نرود و صبر و استقامت کنید که خداوند با استقامتکنندگان است.
یکی دیگر از نکاتی که باید برای موفقیت آن را رعایت کنیم، این است که با افراد نادان مشورت نکنیم و فکر و زندگی خود را به دست آنان نسپاریم. خداوند در آیه 55 سوره قصص میفرماید: «و هرگاه (سخن) لَغوى را بشنوند، از آن روى برگردانند و گويند: اعمال ما براى ما و كارهاى شما براى شما باشد، سلام (وِداعِ ما) بر شما باد، ما به سراغ جاهلان نمىرويم.» در کل هر آیهای از قرآن را میتوان دستوری برای موفقیت انسان دانست و با عمل به آن در دنیا و آخرت به موفقیتی کامل و غیرفانی دست پیدا کرد. اگر مدرسان دروس موفقیت از دستورات قرآن برای الگوگیری استفاده میکردند، میتوانستند مهارتآموزان خود را با انسان الهی آشنا کرده و پایداری موفقیت را تضمین کنند. سوای آنکه دامنه موفقیت دینی به فرد محدود نیست، بلکه تمام بشریت را در کنار خود به بالاترین درجات دنیوی و اخروی میرساند.